آنچه در این مقاله می خوانید:
این روز‌ها کم‌تر کسی است که منکر اهمیت گازها در زندگی انسان‌ها شود. همه می‌دانیم که کاربرد گازها به‌خصوص در صنایع می‌تواند بسیار گسترده باشد. در میان انواع گازها، کاربردهای گاز اکسیژن بسیار متعدد است. در این مقاله سعی داریم به‌طور خلاصه و جامع کاربرد اکسیژن در صنعت و زندگی را مورد بررسی قرار دهیم، اما قبل از آن بهتر است بدانیم گاز اکسیژن چیست؟
گاز اکسیژن چیست؟
اکسیژن از جمله عناصری است که در حیات انسان‌ها و موجودات، نقش حیاتی دارد. همچنین حدود 20 درصد هوای تنفس شده توسط انسان‌ها و 21 درصد از جو زمین را تشکیل می‌دهد. کاربردهای گاز اکسیژن بسیار وسیع است و صنایع متعددی را در بر می‌گیرد که در ادامه به طور خلاصه به معرفی برخی از آن‌ها پرداخته‌ایم:
کاربرد گاز اکسیژن در بدن انسان
اکسیژن در سلول‌ها برای تنفس هوازی مورد نیاز است و امکان استخراج انرژی از غذاهای مصرف شده را فراهم می‌کند. بنابراین اکسیژن مکمل در خانه و بیمارستان برای کسانی که دارای اختلالات تنفسی مانند پرهوایی ریه یا آمفیزم (emphysema) هستند، حیاتی است. از طرفی مخازن اکسیژن فشرده توسط کوهنوردان در ارتفاعات بالا برای مقابله با کاهش فشار O2 در این ارتفاعات، استفاده می‌شود.
علاوه بر موارد بالا، اکسیژن مکمل برای بیمارانی که تحت عمل جراحی قرار می‌گیرند و در عمل به‌صورت عمدی فلج شده و قلب و ریه باید عملکرد حیاتی خود را حفظ کنند، مورد نیاز است. همچنین می‌تواند به‌عنوان یک عامل استریل‌کننده برای از بین بردن برخی از باکتری‌های بی‌هوازی که با قرار گرفتن به مدت زمان کافی در معرض گاز کشته می‌شوند، استفاده شود.
کاربرد اکسیژن برای درمان مسمومیت با مونوکسید کربن
مسمومیت با مونوکسید کربن یا دی اکسید کربن از جمله مشکلات احتمالی است که در زمان کار با این گازها ممکن است رخ دهد. برای رعایت ایمنی در محیط‌های کار با این گازها، لازم یک کپسول گاز اکسیژن خالص وجود داشته باشد تا در صورت بروز مسمومیت، با استنشاق آن نسبت به درمان و بهبود اقدام شود.
کاربردهای صنعتی گاز اکسیژن
اکسیژن در صنایع مختلفی کاربرد دارد که مهم‌ترین آن‌ها، فولاد است. در واقع از اکسیژن به‌منظور افزایش درجه حرارت احتراق در کوره‌ها و غنی‌سازی هوا استفاده می‌شود. برای تولید فلزات دیگری مانند سرب، روی و مس نیز به این گاز نیاز است.
از طرف دیگر، اکسیژن به‌عنوان ماده خام در فرآیندهای مرتبط با اکسایش نیز مورد نیاز است. سنتز هیدروکربن، نیتریک اسید، هیدروژن پراکساید و فتالیک اسید از جمله مواردی است که با استفاده از این گاز، صورت می‌پذیرد. علاوه بر این در پالایشگاه‌ها نیز معمولاً از این گاز به‌منظور افزایش ظرفیت فرآیند‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
کاربرد اکسیژن در صنعت
اکسیژن در صنایع مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرد. از مهم‌ترین این صنایع می‌توان به صنعت هوافضا، ساخت خودرو، صنایع مرتبط با تولید مواد شیمیایی، خمیر و کاغذ، تولید شیشه و فلزات، بیمارستان‌ها و پالایشگاه‌ها اشاره کرد.
صنعت هوافضا و هواپیما‌سازی
اکسیژن مایع معمولاً در آماده‌سازی و راه‌اندازی وسایل نقلیه دو پیشرانه مورد استفاده قرار می‌گیرد. اکسیژن گازی نیز در پشتیبانی از احتراق سوخت موشک کاربرد دارد.
تجهیزات خودرو و حمل و نقل
کاربرد اکسیژن به‌عنوان یک گاز کمکی برش پلاسما، برای برش لیزری است و گاهی اوقات در مقادیر کم به گازهای محافظ اضافه می‌شود.
صنایع تولید مواد شیمیایی
اکسیژن در خالص‌ترین شکل خود، در بسیاری از مواد شیمیایی مهم مانند اتیلن اکساید (Ethylene oxide) و تیتانیوم دی اکسید (Titanium dioxide) استفاده می‌شود. این گاز همچنین به‌منظور افزایش ظرفیت تولید فرآیندهای اکسیداسیون مورد استفاده قرار می‌گیرد.
صنایع مرتبط با انرژی
استفاده از اکسیژن در محلی که هوا موجود است، می‌تواند عملکرد و بهره‌وری سرمایه را در بسیاری از صنایع افزایش دهد و فرآیندهای جذب کربن را امکان‌پذیر سازد. این گاز اغلب در دیگ‌ها و کوره‌های فرآیندی، تخمیرکننده‌های صنعتی و فرآیندهای گازسازی به‌منظور بهبود بهره‌وری استفاده می‌شود.
صنایع مرتبط با شیشه
اکسیژن به‌عنوان یک گاز صنعتی با قدرت بهبود بهره‌وری، به‌منظور تقویت احتراق در کوره‌های شیشه‌ای و کاهش انتشار NOx مورد استفاده قرار می‌گیرد.
بیمارستان‌ها و مراکز ارائه‌دهنده‌ی مراقبت‌های بهداشتی
معمولاً اکسیژن با درجه‌ی IP و تجهیزات ذخیره‌سازی اکسیژن فله (کپسول گاز اکسیژن) در مراکز پزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این محصولات برای کمک به درمان و پیش‌گیری از کاهش اکسیژن خون (هیپوکسمیا Hypoxemia) و کم اکسیژنی (هیپوکسی Hypoxia) تهیه می‌شوند.
صنایع تولید فلزات
به‌عنوان یکی دیگر از کاربردهای گاز اکسیژن در جایگاه یک گاز صنعتی، می‌توان به استفاده از آن برای جایگزینی یا غنی‌سازی هوا اشاره کرد که در نهایت راندمان احتراق را در تولید فلزات آهنی و غیرآهنی افزایش می‌دهد.
داروسازی و بیوتکنولوژی
گاز اکسیژن برای رشد سلولی حیاتی است، به‌همین منظور این گاز در تخمیرکننده‌ها و راکتور‌های زیستی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
صنایع تولید خمیر و کاغذ
اکسیژن به‌عنوان یک گاز صنعتی، به صنایع مرتبط با خمیر و کاغذ کمک می‌کند تا از طریق استفاده در لایه‌برداری، استخراج اکسیداتیو و تصفیه فاضلاب، مقررات زیست محیطی سختگیرانه را رعایت نمایند.
صنایع پالایشی
مورد بعدی از لیست کاربردهای گاز اکسیژن به استفاده گسترده در پالایشگاه‌ها به‌منظور افزایش ظرفیت کارخانه‌های کراکینگ کاتالیزوری سیال بستر (FCC)، واحد‌های بازیابی گوگرد (SRU) و بهبود عملیات تصفیه فاضلاب مربوط می‌شود.
تصفیه آب و فاضلاب
اکسیژن می‌تواند مکمل یا حتی جایگزین هوا در حوضه هوادهی به‌منظور به حداکثر رساندن ظرفیت تصفیه، به حداقل رساندن انتشار VOC، کاهش بو و کف و افزایش انعطاف‌پذیری شود. همچنین به‌عنوان گاز مورد نیاز برای تولید ازون به‌منظور فرآیند ضد‌عفونی کردن آب، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
جوشکاری و ساخت فلز
اکسیژن به‌عنوان یک گاز برش پلاسما، در برش لیزری مورد استفاده قرار می‌گیرد و گاهی اوقات در مقادیر کم، به گازهای محافظ افزوده می‌شود.
فایده گاز اکسیژن چیست؟
اگرچه گاز اکسیژن بدون رنگ و فاقد بو است اما بدون آن، هیچ انسانی نمی‌تواند روی کره زمین زنده بماند. این گاز در فتوسنتز نیز نقش دارد و با توجه به نیاز همیشگی انسان به این گاز، روش‌های تجاری برای تولید آن که شامل جداسازی هوا به‌روش تقطیر کرایوژنیک است، ابداع شده است.
از طرفی گاز اکسیژن بر اثر واکنش‌های شیمیایی نیز تولید می‌شود که اغلب در تولید مقادیر بسیار محدود از این گاز برای هواپیما‌ها، فضا‌پیما‌ها و زیر دریایی‌هاکاربرد دارد.
كلام آخر
همان‌طور که در این مقاله ذکر کردیم کاربردهای گاز اکسیژن علاوه بر صنایع، حوزه پزشکی و موارد زیست محیطی را نیز در بر می‌گیرد. باتوجه به گستردگی این کاربردها و اهمیت بالای هر یک، لازم است این گاز را با کیفیت بالا و از برندهای مطرح و شناخته شده خریداری فرمایید.
شرکت پارس هوای البرز از سال 1387 با هدف تهیه، تولید، توزیع و فروش گازهای آزمایشگاهی، صنعتی، طبی یا مخلوطهای گازی و سایر خدمات مرتبط با تولید و عرضه قطعات و … در حال فعالیت است. این شرکت انواع گازهای خالص و مخلوطهای گازی تخصصی را با تضمین کیفیت ارائه می‌دهد. جهت کسب اطلاعات بیشتر و استعلام قیمت محصولات، با ما تماس بگیرید.