میعانات گازی

احتمالا دفعات زیادی حین تماشای اخبار با اصطلاحاتی همچون محصولات حاصل از میعانات گازی مواجه شده­اید، اما کلمه میعانات گازی به چه معناست؟ ما در این مطلب به توضیح Condensate یا میعانات گازی پرداخته و اطلاعاتی نظیر اینکه میعانات ترکیباتی از گازهای مختلف همچون بوتان هستند را با شما به اشتراک می­گذاریم، علاوه بر این به کاربردهای میعانات گازی و انواع مختلف آنها می پردازیم. پس اگر خواهان کسب اطلاعات بیشتر در این باره هستید با این مطلب همراه باشید.

میعانات گازی چیست؟

میعانات گازی، به عنوان ترکیبات ارزشمندی (همچون دی اکسید کربن مایع یا آرگون مایع) شناخته می­ شوند که از آن ها در صنایع مختلف استفاده می ­گردد، در واقع این ترکیبات شامل انواع مختلفی از گازهای پرکاربرد همچون اکسیژن یا متان رسوب شده به صورت یک جا هستند.

این میعانات ترکیبی از هیدروکربن های مایع سبک و مشابه نفت خام هستند البته چگالی کمتری نیز دارند. این ترکیبات اغلب به صورت رسوب در گاز طبیعی ته نشین می­ شوند و به راحتی هم در نفت خام قابل حل شدن هستند.

به طور معمول گازهای مورد استفاده در این ترکیبات شامل پروپان، بوتان، پنتان و بعضی از هیدروکربن­ های سنگین هستند. این گازهای ترکیبی در مخزن و فرآیند تولید نفت و گاز خطوط لوله یا تاسیسات سطحی خارجی و متراکم تشکیل می­ شوند.

بد نیست بدانید زمانی که دما و فشار گاز در شرایط جوی کاهش می ­یابد، این ترکیبات از جریان گاز طبیعی در نقطه تولید جدا می ­شوند. میعانات گازی در NGLها و مواد محدوده naphtha تشکیل می شوند و API آنها از 45 الی 70+ متغیر است.

انواع میعانات گازی

ما در پاراگراف قبلی به صورت کامل به تفسیر میعانات گازی پرداختیم، به همین خاطر تصمیم گرفتیم در این بخش به انواع مختلف گازهای موجود در این ترکیبات بپردازیم. از آنجایی که این ترکیبات از چاه های نفت یا گاز استخراج می­ شوند، به دلیل وجود هیدروکربن­ های مختلف، انواع بسیاری دارند که در ادامه به آنها می پردازیم.

• پنتان پلاس (Pentane Plus)

پنتان پلاس ترکیبی از هیدروکربن­ های مایع همچون بنزن، اکتان، هگزان و هپتان است، به همین دلیل ارزش بالایی هم دارد. پنتان پلاس به طور معمول نقش یک حلال را در تولید محصولات مختلف پتروشیمی از جمله پلاستیک، لاستیک مصنوعی و رزین ایفا می­کند. اغلب وسایل نقلیه یا حتی بنزین هم با کمک این ترکیبات ساخته می­ شوند، به همین علت تولیدکنندگان زیادی خواهان تهیه این محصول هستند.

• بنزین طبیعی (Natural gasoline)

Natural gasolin یا بنزین طبیعی که به طور معمول در بازارهای NGL به فروش می­ رسد، در بردارنده هیدروکربن­ های مایع (همچون پنتان و هگزان) است. این ترکیب در دمای محیط و به کمک فشار اتمسفر مایع باقی مانده، ساخته شده و سپس به عنوان بنزین طبیعی برای سوخت مورد استفاده قرار می­گیرد.

• میعانات کارخانه ­ای (Plant Condensate)

به طور معمول این ترکیبات به عنوان گاز طبیعی استخراج شده از چاه‌های گاز و نفت مورد استفاده قرار می­گیرند. این میعانات از هیدروکربن‌های مایع سبک تهیه شده­اند؛ در کارخانه های فرآوری کارآمد هستند و پس از جدایی از جریان گاز طبیعی در نقطه تولید، باعث کاهش دما و فشار گاز در شرایط جوی می­ شوند.

• مخلوط میعانات ترکیبی (Lease Condensate)

این ترکیب از هیدروکربن­ های مایع سبک مثل پنتان ­ها یا هیدروکربن­ های سنگین ­تر چاه­ های گاز استخراج می­ شود و پس از آن در زمینه تولید نفت خام مورد استفاده قرار می­ گیرد. این میعانات تحت عنوان میعانات اجاره­ ای در کارخانه­ های فرآوری تولید شده و به بازارهای فروش عرضه می­ شوند.

محصولات میعانات گازی

قبل از اینکه به سراغ کاربردهای میعانات گازی برویم، بیایید نگاهی به انواع محصولاتی که از میعانات گازی ساخته می­ شوند، بیندازیم. میعانات گازی پس از جدا شدن از گاز و نفت طبیعی همچون گاز یا نفت خام، محصولی خام در نظر گرفته می ­شوند که می‌توان با انجام فرآیندهای شیمیایی و ترکیب خاصی از آنها محصولات متنوعی ساخت.

در واقع به دلیل وجود گازهایی همچون اکسیژن و متان در این میعانات از آنها در صنایع فراوانی به عنوان سوخت یا ترکیباتی کارآمد برای تولید محصولات متنوعی همچون پلاستیک استفاده می­ شود. محصولات نهایی این ترکیبات گازی بسیار ارزشمند هستند، به عنوان مثال شیشه یا گازوئیل از تولیدات کارآمد این ترکیبات هستند.

صدور میعانات گازی به کشورهای دیگر

در ضمن عده­ ای از کشورهای تولید کننده میعانات گازی اقدام به صدور این گازهای ترکیبی به کشورهای دیگر می­ کنند تا بدین صورت بتوانند درآمد ملی کشور خود را افزایش دهند. به همین خاطر تولیدکنندگان داخلی این گازها می­ توانند پس از صدور این ترکیبات به کشورهای دیگر باعث افزایش درآمد خالص کشورمان شوند.

محصولات خانگی و تجاری تولید شده از میعانات

از دیگر محصولات نهایی این ترکیبات می توان به تولید محصولات مختلف خانگی و تجاری همچون پلی اتیلن، پلاستیک، پی وی سی و پلی استایرن اشاره کرد. در ضمن سوخت بسیاری از محصولات گرمایشی خانگی و تجاری نیز از این ترکیبات تولید می­ شوند.

بد نیست بدانید پروپان موجود در میعانات گازی از گازهای پرکاربرد در تامین سوخت خانگی و تجاری است. بنزین موتور و ماشین، هواپیما، سوخت جت و گازوئیل نیز همگی از این ترکیبات ساخته شده و در صنایع متنوعی همچون خودروسازی یا هوا و فضا به کار گرفته می­ شوند.

کاربردهای میعانات گازی

در پاراگراف قبلی نگاهی به بعضی از محصولات و تولیدات نهایی میعانات گازی داشتیم و با میزان تاثیرگذاری این ترکیبات در صنایع مختلف تجاری، ساخت و ساز، شیمیایی، هوا و فضا، تولیدی و خانگی آشنا شده ­ایم. همین مسئله باعث شده تولیدکنندگان در زمینه های مختلف علاقه مند به استفاده از این ترکیبات در تولید محصولات متنوع کمپانی­ های خود باشند.

این میعانات را می­توان در یک پالایشگاه فرآوری کرد و سپس با توجه به کاربردهای میعانات گازی مدنظر تولیدکننده از آنها در ساخت و تولید محصولات متنوعی استفاده کرده و آنها را روانه بازارهای فروش کرد.

• تولید لوازم خانگی

از میعانات گازی برای تولید محصولات خانگی متفاوت همچون انواع مختلف شیشه­ ها یا سوخت مورد نیاز وسایل گرمایشی خانه همچون بخاری استفاده می­ شود. در واقع بعضی از تولید کنندگان داخلی به کمک این گازها اقدام به ارائه ذخایر گازی مورد نیاز برای پخت و پز یا گرمایش منزل می­ کنند.

• حوزه پزشکی و درمانی

از آنجایی که شما می توانید مقادیر زیادی از گازهای کارآمد حوزه پزشکی همچون اکسیژن یا نیتروژن را درون میعانات گازی پیدا کنید، تولیدکنندگان تجهیزات پزشکی خواهان استفاده از این ترکیبات برای تولید وسایل پزشکی جدید همچون وسایل آزمایشگاهی مرتبط به حوزه سرطان و بیماری­های جدید هستند.

در ضمن وجود مقادیری پروتئین و اسیدهای نوکلئیک در این میعانات باعث می ­شود از آنها برای انجام آزمایش های مرتبط به حالت­ های سلولی و دستیابی به بینش­ های جدید در رابطه با بیماری­ های انسانی استفاده ­شود.

• صنعت جوشکاری

وجود گازهایی همچون نیتروژن و آرگون در ترکیبات حاصل از میعانات منجر می­ شود آنها کمک بزرگی برای ذوب کردن یا اتصال آلیاژهای مختلفی همچون فولاد باشند. به همین منظور اغلب پروژه­ های خاص جوشکاری نیاز به استفاده از این ترکیبات برای افزایش کیفیت و سرعت فرآیند جوشکاری دارند.

• صنایع پتروشیمی

فرآیند جداسازی نفت و گاز طبیعی و تصفیه آنها باعث به وجود آمدن ترکیبات کاربردی مانند میعانات گازی می­ شود، همین مسئله منجر شده میعانات گازی در حوزه­های مختلفی همچون ذخایر خوراک پتروشیمی، تولید پلاستیک، وسایل گرمایشی عرصه تجاری و حتی بنزین مورد استفاده قرار گیرند.

• تولید سوخت های مختلف همچون جت

مایع حاصل از ترکیبات گازی به دلیل محتوای نور بالا در صنایع متنوعی همچون تولید 40 درصد سوخت جت و گازوئیل مورد استفاده قرار می­گیرد. به صورت کلی میعانات گازی نتیجه حاصل رسوبات فرآوری گاز و نفت هستند و به همین منظور علاقه­ مندان خود را در بازارهای فروش جهانی سوخت برای تجارت در حوزه بنزین و گازوئیل به دست آورده­ اند.

خطرات میعانات گازی

با وجود اینکه این ترکیبات گازی فواید بسیاری در صنایع مختلف دارند، اما استفاده از آنها نیز خطرات مخصوص به خود را دارد که تولیدکنندگان صنایع مختلف یا سازندگان این ترکیبات باید به آنها توجه ­لازم را داشته باشند.

از جمله این خطرات می­توان به احتمال آتش سوزی یا انفجار اشاره کرد. از آنجایی که ترکیبات متنوعی در این میعانات وجود دارند، عدم توجه به امنیت حین استخراج یا تولید محصولات مختلف می­تواند باعث ایجاد آسیب ­های جسمی یا مالی شدید و حتی غیر قابل جبران شود.

اگر قبل از ساخت محصولات مختلفی همچون سوخت جت یا محصولات شیمیایی و پزشکی تولید شده از این میعانات نیاز به انجام آزمایشات خاصی دارید، حتما از لباس مناسب همچون دستکش ­های ایمن، کلاه و عینک بهره ببرید. بدین ترتیب می ­توانید خطراتی که ممکن است حین کار با این گازها برایتان رخ دهد را تا حد زیادی کنترل کرده و از رخداد آنها جلوگیری کنید.

پس قبل از استفاده این ترکیبات به لباس خود، مکانی که از این گازها در آن استفاده می ­شود و شرایط استفاده آنها توجه نمایید و سپس آزمایشات مدنظرتان را انجام دهید.

تفاوت میعانات گازی (LNG) و LPG چیست؟

در صنعت نفت و گاز، اصطلاحاتی مانند «میعانات گازی» و «LPG» یا همان «گاز مایع» بسیار رایج هستند؛ اما این دو ماده با وجود شباهت ظاهری در شکل فیزیکی (هر دو به‌صورت مایع ذخیره می‌شوند)، از نظر منشأ، ترکیب شیمیایی، کاربرد و ویژگی‌های ایمنی، تفاوت‌های قابل‌توجهی دارند. شناخت این تفاوت‌ها برای کارشناسان حوزه انرژی، فعالان صنایع پتروشیمی، حمل‌ونقل و حتی مصرف‌کنندگان خانگی اهمیت دارد.

1.     منشأ تولید و نحوه استخراج

میعانات گازی (Liquid Natural gas) در واقع بخشی از جریان گاز طبیعی است که هنگام استخراج از چاه‌های گازی، در سطح زمین و در اثر کاهش فشار و دما، از حالت گازی به مایع تبدیل می‌شود. این ماده یکی از فرآورده‌های همراه با گاز طبیعی است و به‌صورت جداگانه از گاز اصلی استخراج و ذخیره‌سازی می‌شود.

در مقابل، LPG یا گاز مایع (Liquefied Petroleum Gas) محصولی است که یا در فرآیند پالایش نفت خام و یا در واحدهای شیرین‌سازی گاز طبیعی به‌صورت جانبی تولید می‌شود. بنابراین LPG الزاما با چاه گاز مرتبط نیست و می‌تواند از پالایشگاه‌های نفتی نیز به‌دست آید.

2.     ترکیب شیمیایی

گاز مایع (LPG) و میعانات گازی (LNG) از نظر شیمیایی با یکدیگر متفاوت هستند: ال‌پی‌جی عمدتاً از پروپان (C3H8) و بوتان (C4H10) تشکیل شده است، در حالی که ال‌ان‌جی عمدتاً شامل متان (CH4) می‌باشد. ال‌ان‌جی محصول جانبی استخراج گاز طبیعی است و برای تبدیل شدن به حالت مایع، تا دمای بسیار پایین سرد می‌شود. در مقابل، ال‌پی‌جی محصول جانبی پالایش نفت و فرآوری گاز طبیعی است و در دماهای نسبتاً معتدل‌تری به حالت مایع درمی‌آید.

3.     ویژگی‌های فیزیکی و ایمنی

میعانات گازی بسیار فرارند و در صورت تماس با هوا، به‌سرعت بخار می‌شوند. این بخارات در ترکیب با هوا بسیار آتش‌گیر و حتی انفجاری هستند. علاوه‌بر آن، میعانات در دمای اتاق فشار بخار بالایی دارند و باید در مخازن خاص با تهویه و کنترل دما نگهداری شوند.

از سوی دیگر، LPG  نیز ماده‌ای بسیار اشتعال‌پذیر است، اما از آنجایی که در حالت مایع فقط در فشار بالا باقی می‌ماند، در صورت نشتی، به‌سرعت گاز شده و در محیط منتشر می‌شود. خطر انفجار این گاز در فضاهای بسته بسیار بالاست، به‌همین‌دلیل معمولاً به آن ماده بودارکننده (مرکاپتان) اضافه می‌کنند تا در صورت نشتی قابل شناسایی باشد.

4.     کاربردها

میعانات گازی به‌دلیل ترکیبات هیدروکربنی، ماده‌ای ارزشمند برای صنایع پتروشیمی به‌شمار می‌رود. این ماده معمولاً به‌عنوان خوراک برای تولید بنزین، نفتا و حلال‌های صنعتی استفاده می‌شود. همچنین در صنایع نفتی، برای رقیق‌سازی نفت خام سنگین و تسهیل در پمپاژ نیز به‌کار می‌رود.

در مقابل، LPG کاربردهای بسیار متنوع‌تری دارد و به‌عنوان سوخت در بخش‌های مختلف استفاده می‌شود؛ از جمله در خانه‌ها برای پخت‌وپز و گرمایش، در خودروها به‌عنوان سوخت جایگزین خودروهای دوگانه‌سوز و در صنایع برای مصارف حرارتی و گرمایی.

5.     نگهداری و حمل‌ونقل

میعانات گازی در دمای معمولی مایع هستند اما تبخیر سریعی دارند؛ بنابراین باید در تانکرهایی با تهویه مناسب، عایق‌بندی و تجهیزات ضدانفجار ذخیره و حمل شوند. اما LPG، چون در حالت طبیعی گاز است و فقط با فشار بالا به‌صورت مایع نگهداری می‌شود، نیاز به کپسول‌های تحت‌فشار یا مخازن کروی دارد که کاملاً استاندارد و ایمن طراحی شده‌اند.

با اینکه هر دو ماده به‌نوعی محصول جانبی گاز طبیعی هستند و کاربردهای گسترده‌ای دارند، اما تفاوت‌های آن‌ها در ترکیب، کاربرد و نحوه نگهداری باعث شده در صنایع مختلف، رفتار و زیرساخت متفاوتی برای هرکدام در نظر گرفته شود. میعانات گازی بیشتر در حوزه پالایش و پتروشیمی ارزش دارد، در حالی‌که LPG مستقیماً به‌عنوان سوخت در اختیار مصرف‌کننده قرار می‌گیرد.

جمع بندی

امیدواریم اطلاعات لازم و جامع در رابطه با کاربردهای میعانات گازی را در این مطلب کسب کرده باشید و نسبت به این موضوع که آیا این ترکیبات می ­توانند در کسب و کارتان موثر باشند یا نه؟ تصمیم گیری نمایید. در صورتی که در رابطه با این ترکیبات یا گازهای مورد استفاده دیگر در آنها همچون اکسیژن مایع یا نیتروژن مایع و کاربردهایشان سوالاتی داشتید حتما با ما به اشتراک بگذارید. همچنین اگر قصد تهیه هر یک از این میعانات گازی برای کارتان را دارید، ما در پارس هوای البرز می توانیم به شما کمک کنیم. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه با ما تماس بگیرید.