همه چیز درباره رنگ سیلندر گاز

همه چیز درباره رنگ سیلندر گاز

رنگ سیلندر گاز، مولفه مهمی است که ویژگی گاز درون آن را مشخص می کند. به بیان دیگر می توان گفت که رنگ سیلندر نشانه ماهیت گاز داخل سیلندر است. سیستم کد رنگ سیلندر گاز به گونه ای طراحی شده است که به دلایل عملی و ایمنی، یک نشانه بصری فوری برای شناسایی محتویات به افراد ارائه می دهد. در واقع خطرات احتمالی گاز از فاصله دور با این رنگ ها قابل شناسایی است. به عنوان مثال، بدون کد رنگ سیلندر ممکن است فردی به طور تصادفی یک گاز دیگر را بدون شناسایی به جای اکسیژن به یک بیمار بدهد. در این صورت احتمال خفگی بیمار بسیار بالا است. تنفس هرگونه گاز بی اثر مانند هلیوم، نیتروژن یا آرگون، فقدان اکسیژن را ایجاد می کند که حتی می تواند کشنده باشد. استاندارد سازی کد رنگ سیلندر گاز به جلوگیری از این امر کمک می کند.

استاندارد سیلندرهای گاز

استانداردهای موجود برای رنگ سیلندر گاز در ایران دو مورد می باشد:

1. استاندارد ISIRI 712 با عنوان استاندارد رنگ سیلندرهای گاز
2. ISIRI 304 با عنوان سیلندرهای گاز طبی برای مصارف پزشكی

به این ترتیب برای تشخیص محتوای سیلندر نشانه گذاری می شود.

در اروپا استاندارد جدید EN1089-3 جایگزین استاندارد قدیمی رنگ سیلندر BS349 شده است که هدف از استاندارد جدید، کمک به بهبود استانداردهای ایمنی در صنعت گاز است.

در استاندارد EN1089-3 اروپا، رنگی که روی شانه یا قسمت خمیده بالای سیلندر اعمال می شود، نشان دهنده کدگذاری رنگ استاندارد اروپایی است.

Isiri 712

استاندارد Isiri 712 در سال 2011 توسط سازمان ملی استاندارد ایران تهیه و تدوین شده است. این گواهینامه که بر اساس همین استاندارد اروپایی ترجمه شده است، دامنه کاربردی خاصی را شامل می شود؛ انواع گازهای تنفسی، پزشکی، صنعتی و … به جز چند نمونه در این دسته جای دارند. از جمله موارد استثنا می توان به سیلندرهای حاوی گازهای مایع (LPG)، تبریدی، اطفا حریق و مجموعه های سیلندرها اشاره کرد.

طبق مفاد درج شده در این استاندارد، رنگ شانه سیلندر بیانگر ویژگی های آن است. از طرف دیگر، رنگ بدنه آن نیز محدودیت هایی دارد که باید حتما به آن ها توجه شود. در ادامه برخی از این محدودیت ها آورده شده است:

• بدنه سیلندرهای صنعتی به هیچ عنوان نباید سفید رنگ باشد. این رنگ تنها به سیلندر گازهای پزشکی و تنفسی اختصاص دارد.
• رنگ آمیزی بدنه سیلندر باید به نحوی باشد که مصرف کنندگان در تشخیص خطر یا نوع گاز درون آن دچار مشکل و خطا نشوند.

رنگ کپسول های بیمارستانی

سفید رنگی است که به شما اعلام می دارد کپسول گاز در دست شما، حاوی یکی از انواع گازهای تنفسی و پزشکی می باشد. این مسئله به طور مستقیم با جان افراد در ارتباط است و به هیچ عنوان نباید ساده شمرده شود. کوچکترین خطا در استفاده از گازهای طبی می تواند باعث به خطر افتادن سلامتی و جان افراد شود. به همین علت به هیچ عنوان نباید برای سایر گازها نظیر گازهای صنعتی، آزمایشگاهی و … به کار برده شود.

کپسول گاز قرمز

طبق موارد ذکر شده در استانداردهای مختلف، رنگ قرمز به کپسول هایی اختصاص دارد که گاز درون آن ها قابل اشتعال می باشد. هیدروژن، متان، اتیلن، اتان و سایر گازهای آتشزا از جمله مواردی هستند که در کپسول های قرمز رنگ نگهداری می شوند. این کار برای جلب توجه مصرف کنندگان و هشدار به آن ها انجام شده است.

کپسول گاز زرد رنگ

گازهای سمی یا خورنده نیز درست به اندازه گازهای آتشزا خطرناک هستند. حمل و نقل و نگهداری از آن ها طبق اصول خاصی باید انجام شود تا این خطرات احتمالی به حداقل ممکن برسند. با توجه به این نکته، رنگ زرد به کپسول گازهای خورنده و سمی اختصاص داده شده است تا تشخیص آن ها ساده تر شده و نکات لازم برای نگهداری و جا به جایی آن ها در نظر گرفته شود.

کپسول گاز سبز رنگ

سبز روشن به گازهای خنثی اختصاص دارد. این گازها در مقایسه با گازهای آتشزا یا سمی و خورنده خواص متفاوتی دارند. از این رو تحت هیچ شرایطی نباید با این دو نوع گاز اشتباه گرفته شود. هوای خشک (Zero Air)، نمونه ای از گازهای خنثی است که کپسول آن اغلب با رنگ سبز روشن مشخص می گردد.

رنگ بدنه و شانه سیلندر

رنگ روی شانه سیلندر در مورد خواص گاز اطلاع رسانی می کند، اما گازهای خالص رایج، رنگ های خاص خود را دارند.

در جدول زیر رنگ شانه سیلندرهای مختلف نشان داده شده است.

لازم به ذکر است که رنگ بدنه سیلندر در کشورها و شرکت های مختلف، با یکدیگر متفاوت است.

در جدول زیر رنگ بدنه و شانه سیلندرها بر اساس استاندارد EN1089-3 به تفکیک آمده است:

رنگ بدنه سیلندر در پارس هوای البرز طبق جدول زیر می باشد:

رنگ سیلندر گازهای صنعتی و آزمایشگاهی در پارس هوای البرز:

رنگ بدنه سیلندر	رنگ شانه سیلندر	نوع گاز	رنگ شانه سیلندر	نوع گاز
طوسی	سفید	اکسیژن	سبز تیره	آرگون
	سبز روشن	زیرو ایر  Zero Air	قهوه ای	هلیوم
	مشکی	نیتروژن	قرمز	هیدروژن
	خاکستری	دی اکسید کربن	تمام سیلندر مارون	استیلن

رنگ سیلندر مخلوط های گازی در پارس هوای البرز:

رنگ آمیزی سیلندر

برای جلوگیری از ساییدگی و از بین رفتن رنگ سیلندرها در گذر زمان، باید آن ها را با رنگ های کوره ای رنگ آمیزی نمود. در این شیوه، سیلندرها با رنگ مناسب رنگ آمیزی شده و داخل کوره هایی با دمای بالا قرار می گیرند تا به اصطلاح رنگ پخته شده و استحکام بیشتری پیدا کند.

نصب لیبل، مهم تر از رنگ سیلندر

علی رغم اهمیت فراوان رعایت استانداردهای ذکر شده در رابطه با رنگ سیلندر، باید حتما لیبل اطلاعات گاز نیز روی سیلندر نصب شود تا کاربران به راحتی بتوانند از محتویات داخل سیلندر آگاه شوند. در واقع می توان گفت که رنگ سیلندر تنها یک راهنما برای تشخیص بهتر است اما آن چیزی که بیش از همه اهمیت دارد، برچسب نصب شده روی آن است. این برچسب حتما باید از مقاومت بالا برخوردار باشد تا در برابر شرایط محیطی مختلف به راحتی از بین نرود.

اطلاعاتی نظیر نام کاربر و تاریخ استفاده از سیلندر باید روی آن درج شده باشد. همچنین برچسبی که روی آن نصب می شود باید حاوی اطلاعاتی نظیر نام شرکت، آدرس شرکت سازنده، ریسک و عبارات مربوط به ایمنی محصول، علائم خطر، اطلاعات بسته بندی توزیع، برچسب الکترونیکی کمیسیون اروپایی، تعداد ویرایش های انجام شده روی شناسایی برچسب، شماره کمیسیون اروپایی، نام محصول، شماره شناسایی و نام مناسب حمل و نقل، فشار گاز ذخیره شده، مقررات ایمنی پایه بر اساس قوانین شیمیایی، شماره تلفن تماس های اضطراری، هر گونه اطلاعات اضافی شرکت و … باشد.

توجه: به هیچ عنوان از سیلندرهایی که برچسب روی آن ها از بین رفته یا آسیب جدی دیده است، استفاده نکنید.