گاز بوتان چیست؟

بوتان (Butane) نوعی هیدروکربن گازی با 4 اتم کربن، فرمول شیمیایی C₄H₁₀ و قابلیت اشتعال بالا است که به راحتی وارد فاز مایع می‌شود. نفت و گاز طبیعی مایع دو ماده اولیه اصلی آن را تشکیل می‌دهند، محصول پالایشگاه است و در دو ایزومر نرمال و ایزو تولید می‌شود. به طور معمول از آن به عنوان سوخت برای فندک‌ها و اجاق‌های قابل حمل، پیشرانه در ذرات معلق در هوا، سوخت گرمایشی، مبرد و ساخت طیف وسیعی از وسایل و محصولات استفاده می‌شود. همچنین در گاز مایع (LPG) نیز یافت می‌شود.

از سال 1987 که هیدروکربن‌ها جایگزین کلروفلوئوروکربن‌ها (CFC) به عنوان پیشران در بیشتر ذرات معلق در هوا شدند، بوتان به یکی از پیشرانه‌های متداول مورد استفاده در آئروسل‌های خانگی و صنعتی تبدیل شد. به همین دلیل است که می‌توان این گاز را در بسیاری از محصولات آئروسل یافت.

مشخصات گاز بوتان

• مایع
• بی‌رنگ
• دارای بوی خاص
• قابل اشتعال
• در حالت گازی سنگین‌تر از هوا
• در حالت مایع سبک‌تر از آب
• بسیار انحلال پذیر در آب
• تبخیر سریع در دمای اتاق
• نقطه تبخیر تقریبا -0.5 ˚C
• ارزش حرارتی 28500 Kcal/m³

موارد کاربرد گاز بوتان

گاز بوتان فندک

بوتان در فشار کم به مایع تبدیل شده و به طور عمده به عنوان سوخت در فندک‌های کوچک استفاده می‌شود. هنگامی که فندکی را می‌خواهید روشن کنید، این فشار از طریق دریچه آزاد شده و باعث می‌شود بوتان مایع به گاز تبدیل شود. در نتیجه این فرایند، جرقه‌ای ایجاد می‌شود که باعث مشتعل شدن گاز شده و شعله فندک روشن می‌شود.

حد واسط شیمیایی

در بسیاری از موارد از گاز بوتان به عنوان حد واسط شیمیایی برای تولید انواع مواد آلی شیمیایی استفاده می‌شود. از جمله این مواد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بوتادین (ماده خام برای تولید لاستیک مصنوعی)
• بوتن‌ها (برای تولید بوتا دی ان‌ها، بوتانول‌ها، مالئیک انیدرید و پلی بوتن‌ها)
• پروپیلن
• استیک اسید
• اتن

گاز مایع بوتان

همچنین بوتان را می‌توان با پروپان مخلوط کرده و به صورت تجاری به عنوان گاز مایع به مصرف رساند. سوخت بوتان به طور عمده شامل 85% گاز پروپان و 25% گاز بوتان است. در برخی موارد دیگر، درصد بوتان می‌تواند به 50% نیز برسد که از آن در وسایل گرمایشی استفاده می‌شود.

سایر کاربردها

از کاربردهای دیگر گاز بوتان می‌توان به ساخت مواد شیمیایی آلی، سوخت‌های مایع با اکتان بالا یا لاستیک مصنوعی و اتیلن اشاره کرد. برخی دیگر از کاربردهای این گاز به شرح زیر است:

• در مخلوط بنزین برای تولید سوخت خودرو
• به عنوان ماده اولیه برای تولید اتیلن، بوتادین و استیک اسید
• به عنوان سوخت های خانگی برای پخت و پز، سیستم گرمایشی، حلال و سرما ساز
• برای پر کردن لامپ‌های حرارتی در اندازه گیری فشار و دما
• به صورت گسترده به عنوان سوخت موتور
• جزئی از گازهای کالیبراسیون برای صنایع شیمیایی، نفت و گاز
• در طیف سنجی جذب اتمی
• گاز سوختی استاندارد برای کالیبره کردن مشعل‌ها
• نمونه های بسیار خالص گاز بوتان به عنوان خنک کننده و جایگزین هالو کربن‌ها (مخرب های لایه اوزون)
• به صورت خالص یا مخلوط با سایر هیدروکربن‌ها به عنوان محرک ذرات ریز
• تولید پلاستیک
• مخلوط گاز نرمال بوتان با هلیوم در شمارنده ذرات یونیزه
• به عنوان آشکار ساز در فلورسانس اشعه ایکس
• به صورت خالص یا ترکیب به عنوان معرف‌های foam blowing

تولید گاز بوتان

تولید هیدروکربن ها معمولا به دو طریق انجام می شود:

1. جداسازی بر اساس ایجاد شرایط تعادل فازی بین بخار ومایع (Flash Vaporization)
2. جداسازی بر پایه اختلاف نقطه جوش هیدروکربن‌ها (Stabilization by Fraction)

در روش اول، عناصر فرار بر اساس تعادل فازی بین بخار و مایع در یک سری Flash Tank تارسیدن به یک RVP معین از هیدروکربن‌های سنگین‌تر تفکیک می‌شوند. در نتیجه این کار، میعانات گازی تثبیت می‌شوند.

این در حالی است که در روش دوم، عناصر سبک و قابل تبخیر براساس اختلاف نقطه جوش از هیدروکربن‌های سنگین جدا می‌شوند.

به طور کلی در رابطه با تولید ایزو بوتان و نرمال بوتان می‌توان گفت که از پالایش گازها یا نفت و گاز طبیعی مایع استخراج می شوند. این کار از طریق جذب در فشار بالا در روغن های جاذب مناسب انجام می پذیرد. پس از استخراج گاز، آن را تجزیه می‌کنند تا سایر هیدروکربن ها مثل پروپان و پنتان حذف شوند. در نهایت این دو بوتان به روش تقطیر از هم جدا می گردند.

خطرات گاز بوتان

بوتان به عنوان یکی از مضرترین و پر خطرترین مواد گازی برای استنشاق محسوب شده و می‌تواند عاملی برای مرگ ناگهانی باشد. استنشاق این گاز در صورت داشتن استرس یا انجام ورزش‌های سنگین در نهایت می‌تواند به آریتمی قلبی یا ایست قلبی (سکته قلبی) منجر شود. بوتان قلب را نسبت به اثرات آدرنالین حساس می‌کند؛ تا جایی که ورزش یا تنش ناگهانی می‌تواند باعث ایست قلبی شود.

مرگ با استنشاق بوتان می‌تواند ناشی از اثرات مستقیم آن مانند اثرات قلبی (برای مثال فیبریلاسیون بطنی یا ایست قلبی) و یا افسردگی سیستم عصبی مرکزی (CNS)، مانند افسردگی تنفسی باشد. از طرف دیگر، اسپری کردن مستقیم این گاز به داخل دهان می‌تواند باعث اسپاسم حنجره شده و جریان هوا به ریه‌ها را مسدود کند که در نهایت باعث خفگی می‌شود.

سایر مضرات و خطرات گاز بوتان شامل صدمات ناشی از تصادفات یا ریسک است. همچنین خطر سوختگی جدی در اثر آتش سوزی یا انفجار این گاز وجود دارد زیرا همانطور که اشاره کردیم، بوتان گازی بسیار قابل اشتعال است و آستانه اشتعال پایینی دارد.

قرار گرفتن در معرض سطوح بالای گاز بوتان در مدت زمان کوتاه نیز می‌تواند منجر به قطع شدن تنفس و از دست دادن هوشیاری شود. در این حالت فردی که از بوتان استفاده می‌کند در صورت استفراغ کردن، ممکن است در معرض خطر خفگی قرار بگیرد.

نحوه نگهداری

گاز بوتان باید در محیط های خشک، خنک و به دور از نور خورشید نگهداری شود. تهویه هوا و دوری از مواد ناسازگار تا حد امکان از جمله مهم‌ترین نکاتی است که در این باره باید به آن توجه شود.

شیر سیلندر را همیشه محکم و با دقت ببندید، به غیر از زمان هایی که قصد استفاده از این گاز را دارید. دمای سیلندر گاز نیز به هیچ عنوان نباید از 52˚C بیشتر شود.

برای کار با این گاز باید حتما از ابزارهای تقلیل فشار استفاده کنید؛ چرا که این گاز تحت فشار است و برای استفاده به اندکی تغییر نیاز دارد. با توجه به آتش‌زا بودن گاز بوتان، به هیچ عنوان آن را در محیط‌های دارای غلظت بالا از گاز اکسیژن نگهداری نکنید؛ چرا که احتمال انفجار را می‌دهد.

از نگهداری بوتان در نزدیکی گازهای اکسیدکننده همانند اکسیژن و نیتروس اکساید جدا بپرهیزید. گاز بوتان تاثیری روی سلامت پوست ندارد؛ در عوض، متان مایع سرمای بسیار زیادی تولید می‌کند که می‌تواند به پوست شما آسیب بزند.

مزایای استفاده از گاز بوتان

• استفاده آسان: چه در حال روشن کردن باربیکیو گازی یا وسایل گرمایشی مانند بخاری گازی خانه خود باشید، استفاده از این گاز آسان است. فقط کافی است گاز را وصل کنید و آن را با فندک مشتعل کنید.
• سوختن سریع و موثر: همانند بسیاری از گازها، بوتان فوراً روشن شده و در کوتاه‌ترین زمان حداکثر خروجی گرما را به شما می‌دهد.
• منبع انرژی کارآمد: در حجم یکسان، بوتان تقریباً 12٪ بیشتر از پروپان انرژی تولید می‌کند. به همین دلیل برای استفاده روزمره انتخاب بهتری است.
• مقرون به صرفه: به طور کلی، در مقایسه با گاز پروپان، بوتان کمی ارزان‌تر است.
• سمیت کم: سوختن بوتان تمیزتر و امن‌تر از پروپان است. به طوری که تنها هنگام سوختن دی اکسید کربن تولید می‌کند.
• کارآمد در هوای گرم: در حالی که بوتان در هوای سرد جریان نداشته و به مایع تبدیل می‌شود، در هوای گرم بسیار کارآمد است.

قیمت گاز بوتان

قیمت گاز بوتان همانند سایر گازهای صنعتی و آزمایشگاهی بر اساس معیارهایی نظیر درصد خلوص، حجم سفارش، نحوه دریافت آن و … محاسبه می‌شود. برای خرید این گاز می‌توانید سیلندر یا کپسول های قدیمی را شارژ کنید و یا آن را همراه با سیلندر جدید از ما تهیه کنید.

توجه داشته باشید که پیش از شارژ کپسول گاز نرمال بوتان، حتما بدنه آن را تست کنید و پس از حصول اطمینان، آن را پر کنید.

خرید گاز بوتان

پیش از خرید گاز بوتان و یا شارژ کپسول قدیمی، از سلامت سیلندر و شیر خروجی مخزن گاز مطمئن شوید. امروزه تولید و توزیع گازها توسط مجموعه‌های متعددی انجام می‌شود؛ اما در این میان، برای انتخاب بهترین تولیدکنندگان گاز باید تجربه و سابقه فعالیت هر یک از این شرکت ها را به طور دقیق بررسی کنید تا از کیفیت محصول نهایی اطمینان یابید.

شرکت پارس هوای البرز از سال 1387 تا کنون در حوزه تولید، توزیع و فروش انواع گازهای خالص آزمایشگاهی و طبی، گازهای صنعتی، مخلوط های گازی و … فعالیت داشته است و هم اکنون به عنوان یکی از بزرگ‌ترین مجموعه‌های نام آشنا در این حوزه مشغول به کار است.

تست سیلندرهای گاز، آزمون های دوره ای، آنالیز گازهای خالص و ترکیبی و … از جمله مواردی است که در لیست خدمات این مجموعه به چشم می‌خورد. جهت خرید گاز نرمال بوتان، استعلام قیمت گاز نرمال بوتان و ثبت سفارش با ما تماس بگیرید. کارشناسان ما آماده پاسخگویی به سوالات شما هستند.